Trên thực tế, cá bò thường không quen thuộc trong các bữa ăn vì giá thành khá đắt đỏ. Cũng theo thói quen của người Việt Nam, tên cá hơi lạ một chút là không dám dùng vì sợ ngộ độc này nọ. Tuy nhiên, loại cá này ít thấy trong các bữa ăn của người Việt là do “giá thành” nhỉnh hơn nhiều các loài cá thường ăn. Trong bài viết, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về loài cá này để có thể chọn ăn khi có điều kiện nhé!
Cá bò là loài cá gì
Trong môi trường biển, nước mặn thích hợp cho loài cá này phát triển. Đặc biệt, khu vực biển miền Trung thì loài cá bò vô cùng phổ biến. Nhiều đặc điểm thú vị về cá này mà không phải ai cũng biết được cho dù có phải dân miền Trung không.
Nguồn gốc của cá
Cá bò hay còn được gọi tên là cá giáp hay cá gai lưng. Tên khoa học của nó là Aluterus monoceros. Vào năm 1858, Linnaeus tìm thấy loài cá này và mô tả lại. Dòng cá thuộc loài cá nóc (Monacanthidae).
Đặc điểm chung của cá
Loài cá có hình thức sinh sản đẻ trứng. Vào mùa mưa, chúng thường đẻ hàng nghìn trứng xuống nước. Cá bò này không sống ở tầng đáy mà sống ở tầng nước nổi. Cá đi men theo những con sứa và gần các bờ đá để trú thân.
Môi trường sống của cá giáp
Tầng đáy biển là môi trường sống lý tưởng của loài cá này, chúng sống trong khoảng độ sâu 0 – 50m và có nhiều ở các vùng biển nhiệt đới. Ở vùng nước cạn, trong các hốc đá thường sẽ tìm thấy loài cá này theo từng đàn.
Mùa mưa đến, cá bò tập trung theo từng đàn và trú trong những đám rong. Tại Việt Nam, cá sống ở các vùng biển miền Trung và một số tỉnh thuộc miền Nam. Tên loài cá này không quá phổ biến vì ít người không biết về nó.
Đặc điểm nhận dạng của cá bò
Cá bò có kích cỡ trung bình, thông thường một chú cá trưởng thành chỉ nặng từ 0.5kg – 1kg và chiều dài cơ thể dao động từ 15cm – 25cm. Hình dáng được mô tả:
- Thân hình giống hình thoi, dẹt và thuôn dài;
- Phần đầu cá dẹt;
- Phần miệng không lớn nhưng nhọn và lồi ở phần trên;
- Phần mắt thì lại to và tròn được phân bổ chỗ nắp mang (cách khá xa miệng cá);
- Hàm cá cứng, răng dính với nhau tạo thành những mảnh;
- Mang cá khá đặc biệt, cấu tạo để hở 1 khe nhỏ ở phần bệ ngực của cá;
- Phần lưng cá phẳng, vây lưng thứ nhất khá lớn và trông vào như một chiếc gai nằm gần mắt;
- Vây lưng thứ 2 mềm và trải dài từ giữa lưng xuống tới phần đuôi cá;
- Hậu môn của cá là phần mọc song song với vây lưng;
- Vây đuôi mềm và giống với chiếc chổi bông lau dùng để quét nhà.
Không chỉ có vậy, thân hình của nó là một lớp vảy nhỏ, phần da dày và nhám bảo vệ chính nó. Phần lưng sọc màu vàng nâu kèm thêm những chấm nhỏ. Phần bụng thì lại có màu xám trắng. Phần hậu môn và lưng có màu vàng nhẹ. Vây đuôi có màu nâu đậm và trơn láng không có chấm. Ta có thể nhận dạng được cá này.
Các loại cá gai lưng phổ biến trên thị trường hiện tại
Loại cá này được phân ra nhiều loại khác nhau, cụ thể như sau:
Bò hòm
Loài cá sống nhiều ở khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, đặc biệt phổ biến ở Phú Yên. Người dân ở đây không còn xa lạ gì với loại cá hình dạng xấu xí nhưng thịt lại thơm ngon. Món ăn chế biến từ cá cực kỳ hấp dẫn.
Cái tên đặc biệt của loài cá xuất phát từ việc phần đầu, mặt chẳng khác gì chú bò. Thân hình vuông vức như một chiếc hòm. Thịt của bò hòm trắng phau, ngọt ngon hơn cả thịt gà nhưng hoàn toàn không có mùi tanh như các loại cá khác.
Cá bò giáp đen hay còn gọi bò đá
Loài cá quý vì sở hữu chất lượng thịt tuyệt vời và thường là món ăn sang trọng ở các nhà hàng lớn. Cá sống xa bờ, trú ẩn nhiều ở khu vực san hô thuộc Thái Bình Dương. Vì thế, việc đánh bắt cá không phải là chuyện đơn giản.
Bò gai
Bò gai hay thường biết đến với những tên khác như bò khế. Loài cá hiếm và chất lượng thịt ngon hơn cả giống bò hòm. Cá có nguồn gốc từ phía Tây Thái Bình Dương và sống nhiều ở các rạn san hô sâu hay đáy bùn. Về hình dáng bên ngoài, loại bò gai khá giống với bò hòm và chỉ khác ở khu vực sinh sống mà thôi.
Bò vàng
Tại khu vực nước ngọt, loài cá này sinh sống được xem là trường hợp khá hiếm hoi của loài cá này. Tại Việt Nam, bò vàng thường tìm gặp ở khu vực thượng nguồn sông Đà. Đặc điểm của cá là thân hình thuôn dài, làn da vàng và đôi mắt lồi.
Giá của cá bò trên thị trường hiện nay
Trên thị trường hiện nay loại cá nà tuy hiếm nhưng cũng có nhiều nơi cung ứng. Do đó, giá thành mỗi nơi có sự chênh lệch khác nhau. Giá dao động trong khoảng từ 200.000đ – 370.000đ/kg tùy thuộc vào kích thước của cá. Loại cá làm khô hay đông lạnh sẽ có giá “mềm” hơn nhưng chất lượng thịt không ngon.
Giá loài cá này cũng tùy thuộc vùng miền có cá. Như vùng Ninh Thuận, Bình Thuận có nhiều loài cá này, thịt tươi cao và giá khi đó sẽ đội lên cao. Trong khi đó, cá khi di chuyển qua các vùng khác cần đông lạnh mất độ cao mà còn mất thêm phí. Phương pháp vận chuyển cá bằng bể, cá giữ nguyên độ ngon và giá 400.000đ/kg.
Cá bò làm ra những món gì ngon
Với giá trị dinh dưỡng cao, bản chất thịt thơm ngon đậm đà nên nó sẽ được chế biến thành các món:
Cá bò hòm hấp
Món ăn dễ làm, không cầu kỳ mà vẫn giữ nguyên độ ngon dai của cá. Bạn hấp chung với chút gừng sả, rau thơm và pha thêm nước chấm ngon là đã có được một món ăn thật tuyệt vời.
Bò hòm nướng muối ớt
Bò hòm để nguyên con và nhồi vào bụng những gia vị như gừng, muối ớt,… thì bò hòm nướng muối ớt sẽ giữ được hương vị riêng mà còn rất đậm đà.
Bò hòm nướng mọi
Cá để lên than nướng mà không cần thêm bất kỳ gia vị nào. Độ dai ngọt và không mùi tanh của bò hòm chỉ cần thêm rau, bát nước chấm là đủ ngây ngất rồi.
Giá trị dinh dưỡng của cá bò
Thịt cá bò trắng, dai ngon và có vị ngọt tự nhiên. Trong cá còn chứa nhiều chất dinh dưỡng giá trị như Vitamin B12, vitamin E, chất béo,… Ngoài ra, thịt cá còn có khoảng lớn chất khoáng như sodium, canxi,… Vì thế, bạn ăn thịt của loài cá này thường xuyên sẽ bổ sung một lượng dưỡng chất cần thiết.
Xương cá thuộc loại xương sụn, mềm nên bạn cũng có thể ăn được. Với những người thiếu canxi, xương yếu hay người mới ốm dậy cần bổ sung nhiều năng lượng thì nhất định phải ăn loại cá này nhiều.
Những lưu ý khi chế biến và ăn thịt cá bò
Dù biết cá bò ngon, giàu chất dinh dưỡng nhưng nếu ăn nhiều và liên tục cũng không tốt. Cơ thể bổ sung nhiều chất quá sẽ gây phản tác dụng. Hơn nữa, cá cũng có giá thành đắt đỏ và cũng không được phổ biến chỉ thường gặp cá đông lạnh.
Như đã đề cập đến, xương của loài này thuộc loại xương sụn ăn được nên khi ăn không nên bỏ tránh lãng phí. Xương khi ăn sẽ giúp cơ thể bổ sung được một lượng canxi kha khá, giúp xương người ăn chắc khoẻ và chống loãng xương.
Kết luận
Cá bò là một loại thực phẩm cao cấp mang đến cho con người giá trị dinh dưỡng cao. Bạn hãy thưởng thức những món ăn thơm ngon chế biến từ cá bò nhé! Chắc chắn, bạn sẽ không phải thất vọng đâu. Lượng dinh dưỡng bổ sung vào cơ thể là cực kỳ lớn khi vừa được ăn ngon vừa bồi bổ sức khỏe. Một loài cá thật có ích.
