Người dân Việt Nam chắc chắn đã từng nghe đến cái tên cá bống ít nhất một lần trong đời. Đây là loại cá nhỏ, sống ở những vùng nước ngọt và có giá trị dinh dưỡng cao. Hãy cùng chúng tôi đi vào tìm hiểu những thông tin chi tiết liên quan đến chúng ngay bây giờ nhé!
Tìm hiểu chi tiết về đặc điểm và nguồn gốc của cá bống
Cá bống được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1880 bởi một nhà động vật học có tên là Gunther. Ông đã đặt tên cho nó là Gobiiformes, khi vào Việt Nam người dân đã đặt cho nó tên gọi là cá bông.
Đây là loài cá có đặc điểm khá nhỏ, sống chủ yếu tại các vùng nước ngọt một số loài có thể sống tại vùng nước lợ. Chính vì kích thước nhỏ nên đây được coi là thức ăn ưa thích của các đàn cá lớn khác cũng như các loài chim biển.
Chế độ ăn của cá bống chủ yếu là thực vật và sinh vật phù du. Chúng cũng có thể ăn một vài loại động vật nhỏ hơn hoặc các loài côn trùng. Đặc điểm bên ngoài của cá cũng khá dễ nhận biết trong đó khi trưởng thành chúng có thể đạt kích thước khoảng 10cm.
Phần đầu phình to và có đỉnh hơi nhô lên, răng khá nhỏ và đều. Cơ thể thuôn dài với phần lưng có 2 vây nhọn, cứng. Toàn bộ bề mặt cơ thể có các lớp vảy nhỏ, tùy thuộc vào từng loài khác nhau sẽ có những màu sắc riêng biệt. Hiện nay các nhà nghiên cứu đã xác định cá có rất nhiều loại khác nhau, mỗi loại sẽ thích hợp với môi trường sống ở những điều kiện khác biệt.
Cá bống sinh sống trong môi trường nào là tốt nhất?
Mỗi loài cá bống khác nhau sẽ phù hợp với một môi trường và điều kiện khí hậu riêng. Tuy nhiên nói đến môi trường chung thích hợp nhất đối với loài cá này thì chắc chắn là những vùng sông suối. Chúng sống tại vùng nước ngọt đặc biệt là những nơi có nguồn nước chảy khá xiết.
Bên cạnh đó, chúng cũng không thể sống được tại những nơi ô nhiễm. Một số quốc gia tập trung số lượng cá bống lớn hiện nay là Trung Quốc, Úc, Đài Loan và Việt Nam.
Trong đó ở Việt Nam, chúng xuất hiện chủ yếu ở phía Bắc và một phần phía Nam. Người dân có thể dễ dàng bắt được cá bống tại những vùng sông suối, rừng ngập mặn và cả những nơi thường xuyên xuất hiện triều cường.
Cách phân biệt các loại cá bống
Để phân biệt cá bống người ta dựa vào đặc điểm hình thái, môi trường sống của chúng là chủ yếu. Trong đó một số loại cá phổ biến tại Việt Nam hiện nay có thể liệt kê như:
Loài cá bống tượng
Đây là giống cá có kích thước lớn nhất trong số các loài cá nước ngọt tại Việt Nam. Chúng được nuôi trồng hoặc xuất hiện trong tự nhiên ở các ao hồ, sông suối. Cá bống tượng có màu đen kết hợp với nâu đỏ, thân hình thoi tương đối thon dài. Phần đầu cá phình ra với hệ thống vây xòe quanh.
Khi trưởng thành cá bống tượng có kích thước khoảng 10 cm và nặng từ 70 – 80 gram. Nguồn thức ăn của chúng đến từ cua, ốc và một số loài động vật, cá nhỏ khác. Đặc biệt loài cá này thích hoạt động về đêm và ưa sự yên tĩnh.
Hiện nay cá bống tượng được nuôi trồng nhiều ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long, mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân địa phương. Đặc biệt trở thành món ăn đặc sản nhất định phải thử khi đến Việt Nam.
Loại cá bống trứng
Ngược lại với cá bống tượng, đây là loài cá có kích thước nhỏ nhất. Kích thước cơ thể chỉ dao động từ 4 – 5 cm, bụng nhỏ, tròn và có phần đầu nhô cao, khá to. Tuy nhiên phần bụng của chúng lại có thể chứa rất nhiều trứng, đặc biệt buồng trứng rất lớn và cứng. Chính vì vậy người dân đã gọi nó với cái tên là cá trứng.
Loại cá này sống chủ yếu ở những địa phương miền Tây, trong đó thức ăn chính của chúng là động vật thân mềm, thực vật và sinh vật phù du. Chúng cũng là đối tượng săn mồi hàng đầu của những động vật lớn hơn dưới nước. Người dân miền Tây sẽ bắt cá bống vào mùa sinh sản từ tháng 4 đến tháng 6 hàng năm.
Thông thường cá trứng sẽ được kho với tiêu và ăn cùng cơm trắng, đây cũng được coi là một đặc sản nức tiếng miền Tây. Nếu có cơ hội bạn hãy thử thưởng thức ngay món ăn độc đáo này.
Loài bống rạ
Điểm đặc biệt của những con cá bống rạng là có thể làm cá cảnh nhưng cũng được như một nguyên liệu chế biến thức ăn. Môi trường sống chính là tại các kênh rạch và khe nước chảy. Kích thước của loài cá này dao động từ 5 – 8cm, màu vàng xám và có một vài đốm trắng. Bên cạnh đó cơ thể chúng thuôn dài và khá cân đối.
Người ta đánh bắt cá rạng để chế biến các món nướng hoặc nấu canh. Khi mua về làm cảnh sẽ chọn những con có màu sắc sáng, thân hình cân đối và hơi nhỏ để tăng kích thước chậm trong quá trình nuôi.
Cá bống mú
Khác với những loại cá trên, đây là loài cá bống biển duy nhất ở Việt Nam. Nhưng do nhu cầu của người tiêu dùng nên ngư dân miền Tây cũng đã lai tạo và nuôi chúng trong những ao hồ nước ngọt.
Chính vì nguồn gốc là loài cá biển nên cá bống mú có kích thước to hơn hẳn so với đồng loại. Chúng có cân nặng dao động từ 300 – 900gr, thậm chí có những con cá có thể lên tới hơn 1kg. Cá mú gồm hai loại chính là đen và đỏ, khác nhau chủ yếu là về màu sắc.
Loài cá này mặc dù có kích thước khá lớn nhưng lại không được ưa chuộng bằng các loại cá khác. Nguyên nhân là do thịt của chúng không dai bằng cũng như vị ngọt tự nhiên cũng không được như các bống nước ngọt.
Giá trị dinh dưỡng của cá bống
Hầu hết các loài cá đều có giá trị dinh dưỡng rất cao, thậm chí nhiều người còn dùng nó với mục đích chữa các loại bệnh khác nhau. Trong đó một con cá có thể chứa các thành phần như Protein, chất béo có lợi, omega, vitamin B2, D, E. Thêm vào đó là các hoạt chất phốt pho, chất khoáng, Ca, Fe, Magie,..
Theo các chuyên gia y học cổ truyền, cá được coi như một vị thuốc có tác dụng hòa vị, cường kiện gân cốt, tiêu trệ, lợi tiểu. Chính vì vậy khi người bệnh ốm lâu ngày cần được phục hồi thì sẽ thường được ăn các món liên quan đến cá bống.
Bên cạnh đó trong cá còn cung cấp một lượng collagen rất lớn, có tác dụng chủ yếu trong việc làm đẹp và tăng cường sức khỏe cho phái nữ. Do đó đây được coi là một nguyên liệu có lợi cho làn da, cải thiện các tình trạng lão hóa, da khô, rụng tóc ,…được nhiều chị em săn đón.
Tổng hợp một số món ăn ngon tuyệt đỉnh từ cá bống
Chúng có nhiều cách chế biến khác nhau tạo nên hương vị vô cùng độc đáo. Những món ăn được thực khách ưa thích nhất là:
Món cá bống chiên
Cá bống chiên là một món ăn tương đối đơn giản nhưng lại có hương vị đặc trưng rất riêng. Khi làm món này, bạn cần chú ý mua những con cá có kích thước vừa phải, không được quá to hay quá nhỏ. Khi chiên cần chú ý lật đều tay để 2 mặt cá vàng đều để hương vị cá trở nên hoàn hảo nhất có thể.
Khi ăn sẽ kết hợp với nước chấm chua ngọt và một chút rau sống. Món ăn này sẽ mang đến vị giòn tan trong khoang miệng kết hợp với vị chua cay mặn ngọt từ nước mắm, vị thanh mát của rau. Sẽ tuyệt vời hơn rất nhiều nếu bạn thưởng thức chúng kèm với bún rối.
Cá bống kho tiêu
Cá bống kết hợp với thịt ba chỉ và tiêu đã tạo nên một món ăn tuyệt vời, không ai có thể cưỡng lại được sự hấp dẫn của nó. Cá bùi béo, thịt ba chỉ lợn được kho mềm, cùng với vị cay nồng của tiêu sẽ mang đến một trải nghiệm khó quên.
Cách làm món ăn này cũng cực kỳ đơn giản, bạn chỉ cần cho các nguyên liệu đã chuẩn bị sẵn như cá bống, thịt, tiêu, nước mắm, nước màu vào nồi. Bạn có thể sử dụng loại nồi đất để tăng thêm hương vị. Sau đó thêm nước và kho đến khi cá và thịt mềm là được. Khi thưởng thức sẽ kết hợp với cơm trắng và rau sống.
Canh chua cá bống
Để nấu canh chua cá bống, nguyên liệu chính được sử dụng là loài cá mú. Cá sẽ có độ dai mềm và chắc thịt hơn so với các loài cá khác. Khi nấu loài cá này thì bạn cần sơ chế sạch cá, dùng chanh để khử bớt đi mùi tanh. Sau đó nấu cùng với lá me hoặc quả sấu.
Đây là một món ăn vô cùng thích hợp để sử dụng vào mùa hè. Hương vị thanh mát, chua ngọt hài hòa sẽ giúp bạn nhanh chóng được giải nhiệt. Đặc biệt đây cũng là một đặc sản vô cùng nổi tiếng khi bạn đến thăm thú các tỉnh miền Tây. Món ăn này khi chế biến tại miền Tây sẽ được kết hợp cùng một vài loại rau đặc trưng khác nữa.
Cá bống kết hợp với tương bần
Nếu bạn muốn tìm về hương vị tuổi thơ với những món ăn mộc mạc và đậm chất thôn quê thì cá chưng tương bần là một gợi ý tuyệt vời. Món ăn này gắn liền với ký ức của rất nhiều người đặc biệt là thế hệ ông bà, cha mẹ.
Loại cá này được kết hợp với tương bần mang lại mùi vị rất đặc trưng. Trong đó tương chính là thành phần quyết định đến độ ngon của món ăn. Không được chọn tương quá chua vì nó sẽ ảnh hưởng đến mùi. Đồng thời trong quá trình chưng cần chú ý đến thời gian để tránh cá bị khô.
Kết luận
Bài viết trên đã giới thiệu chi tiết đến độc giả những thông tin về loài cá bống. Hiện nay loài cá này đã được bày bán rộng rãi ở khắp các khu vực, bạn có thể dễ dàng mua về và chế biến thành các món ăn ngon cho gia đình. Chúc bạn thực hiện thành công.
