Cà Mau là vùng đất kênh rạch và hồ, nơi có vô số các loại cá nước ngọt và nước mặn ngon, cá nâu là một trong những loại cá đặc trưng của vùng này.Thịt loại cá này vừa hơi béo và ngọt và có thể chế biến thành nhiều món ăn đa dạng. Cùng khám phá cụ thể về đặc điểm, tập tính, sinh trưởng và cách chế biến của loài cá này.
Cá nâu phổ biến như thế nào trên thị trường?
Cá nâu còn được biết đến với tên gọi là cá dĩa thái, cá hói với tên khoa học là Scatophagus argus hiện đang phân bổ tại Ấn Độ – Thái Bình Dương, Đông Nam Á và cả đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam. Chúng có hoa văn hình da beo ngay trên cơ thể nên mọi người còn hay gọi là dĩa beo.
Loài cá này ăn tạp chủ yếu thiên về thực vật và thức ăn sẽ gồm có rong tảo, rau xanh cùng côn trùng, giáp xác và cả thức ăn viên. Trên thị trường loài này đang được bày bán rất phổ biến đặc biệt đối với người dân vùng sông nước đồng bằng sông Cửu Long. Bởi cá nâu có thể dùng để chế biến thành rất nhiều món ăn ngon, cả dân địa phương và khách du lịch đều yêu thích.
Cá nâu và nguồn gốc, đặc điểm nhận dạng
Vậy cá nâu là loài cá gì? Tại sao loài cá này lại được nhiều người tìm mua đón nhận đến vậy?
Nguồn gốc, đặc điểm
Cá nâu là loài thủy sinh đặc biệt sống được ở nhiều môi trường khác nhau có phần thân dẹp, thân cao và lưng hình vòm, nếu nhìn ngang sẽ gần như tròn và đầu nhỏ ngắn, mõm tù, miệng nhỏ, phần miệng có rạch nằm ngang và ngắn, phần hàm có răng mịn với viền trước gốc vây lưng dốc xuống và có một vết lõm sâu sau ra mắt.
Phần mắt cá lớn vừa phải nằm gần về phía đầu với cấu tạo phần đầu đang là dấu hiệu rõ ràng nhất để có thể phân biệt được đâu là cá đực và đâu là cá cái. Con cá cái ngay phần đầu sẽ là một đường thẳng ,còn cá đực phần đầu gấp khúc cá cái có màu xanh ôliu và cá đực màu xám đen.
Chúng có phần vảy nhỏ che phủ khắp ở toàn thân và phần vảy đường bên không ngắt quãng với phần phía trước sẽ cong lên theo hình viền lưng. Phần trước của nó có gai và vây lưng phát triển khá tốt, cuống đuôi ngắn hoàn toàn không phân thùy. Phần vây lưng và cả vây hậu môn cùng vây đuôi có vân đen nhạt hoặc nâu nhạt. Nửa thân trên xuất hiện đốm tròn màu nâu đang đen xếp xen kẽ không đều nhau, những đốm này sẽ nhạt dần về phần bụng.
Tập tính
Cá nâu là một loài cá nhiệt đới phân bố rộng rãi từ Châu Á, Châu Úc đến Châu Phi. Ở Việt Nam, chúng phân bố ở khắp các vùng biển từ Bắc vào Nam đặc biệt là các vùng cửa sông ven biển. Cá sống trong các khe đá, rạn san hô, cống trong ao nước lợ, nơi có nhiều rong rêu và cá. Cá thường sống ở độ sâu từ 1 – 4 m ở nhiệt độ 21 – 28 ° C.
Sinh trưởng
Ở cùng độ tuổi thường những con cá dĩa thái đực sẽ nặng hơn so với cá cái và bên ngoài tự nhiên thường đánh bắt được loài có trọng lượng từ 70 đến 300gram nặng nhất là 1,2kg. Nếu đạt đến 150 – 350g cá sẽ đẻ trứng và mùa đẻ từ tháng 7 – 9 (miền Bắc) còn tháng 4 – 10 đối với miền Nam.
Đến mùa sinh sản loài cá nâu thường đi thành từng cặp sau đó di cư đến những rạn san hô và nơi có độ mặn cao trong khoảng 25 đến 30% để sinh sản. Khả năng trung bình là 519.547 trứng / cá cái, nhiệt độ thích hợp để nở là 27 đến 28 độ C. Cá con sau khi nở sẽ nổi lên mặt nước di chuyển tới cửa sông, đầm phá, vịnh ven biển sử dụng tảo, động vật phù du làm thức ăn để phát triển.
Các món ăn ngon từ cá dĩa thái
Bạn đã biết những món ăn được chế biến từ cá chưa? Dưới đây là một số món ăn phổ biến chế tác từ loài cá này.
Cá nâu om hành và ớt
Món cá nâu đơn giản nhất là cá kho hành và ớt món này thành phẩm có vị mặn, bùi của hành hoa cùng sự đậm đà của ớt. Chỉ cần ăn là bạn sẽ nhớ mãi hương vị này, đặc biệt nếu ăn cùng cơm trắng nóng hổi kèm với một ít rau cải chắc chắn sẽ rất đưa cơm.
Món cá nâu chiên xù nhiều người yêu thích
Cá dĩa thái chiên xù là món ăn quen thuộc với rất nhiều người nhưng chắc chắn đã ăn rồi sẽ muốn làm tiếp vào lần sau. Bạn chỉ cần cho một ít bột lăn qua con cá sau đó rán lên, lấy ra cho một ít hành lá lên trên. Món này nếu ăn cùng với bông súng hoặc miếng xoài cắt lát nhỏ đảm bảo khó có thể cưỡng lại được.
Cá nâu nấu cùng dưa cải
Cá dĩa thái nấu cùng với dưa cải là một sự kết hợp hoàn hảo bởi thịt cá ngọt, chắc kết hợp cùng dưa cải chua chua hòa cùng với nhau. Tất cả tạo nên sự tổng hòa về hương vị ăn mãi không thấy chán. Đặc biệt là vào ngày hè nóng nực nếu có món ăn này chắc chắn sẽ khó lòng chối từ. Sau khi múc ra bát cho thêm một chút hành lá lên để trang trí sẽ đẹp mắt và gia tăng thêm sự hấp dẫn của món ăn.
Cá hói kho cay
Cá hói kho cay cùng với thơm là một đặc sản tuyệt vời, đây đang là sự chọn lựa hoàn hảo nhất cho thực đơn của bạn. Món ăn này rất cần thiết trong bữa cơm của gia đình vào những ngày mưa lạnh. Miếng thơm thái mỏng và nêm nếm gia vị vừa đủ chắc chắn sẽ giúp bạn không cảm thấy bị ngán vào ngày đầu năm mới.
Cá nâu kho củ cải
Món cá ngon nhất khi thành phẩm không còn mùi cá, giữ được độ ngọt và mềm ban đầu, củ cải mềm chuyển sang màu nâu. Đặt cá ra khay, cho hành và ớt vào. Trên đây là mùi thơm khó cưỡng, đặc biệt khi chế biến món ăn này sao cho cá không bị nát và ngon thì nên chiên cá trước khi kho để cá giữ được nguyên vẹn vị béo ngậy, thơm ngon.
Cá nâu kho mẻ đặc sản miền sông nước Nam Bộ
Cá hói nấu cùng mẻ là món ăn được xếp vào loại cao cấp bởi cá được sử dụng để chế biến món ăn phải là cá tươi sống với chất lượng thịt béo và thơm. Có nhiều cách nấu có vị chua như vậy thay thế bằng trái bần, xoài hoặc me non nhưng vị cá béo ngọt kết hợp cùng mẻ vẫn được đánh giá cao nhất.
Phần nước sánh mịn của mẻ hòa cùng vị ngọt tiết ra từ cá giúp món ăn đậm đà hương vị hơn với vị ngọt, chua chua nóng hổi đưa miệng càng ăn càng bon miệng không thể quên. Trong món này bạn nên cho thêm sả, ớt cùng với rau thơm là những thứ bắt buộc và giúp cho nồi cá nâu nấu mẻ của bạn thơm ngon, tròn vị hơn.
Cá kho cùng trái giác
Cá nâu kho cùng trái giác một món ăn của vùng U Minh Hạ (Cà Mau) được mệnh danh là “thiên đường”. Hai đặc sản Cà Mau kết hợp với nhau sẽ khiến bạn phải xuýt xoa khó lòng cưỡng lại được sức hấp dẫn. Trái giác có vị chua, hơi đắng nhẹ nhưng đi cùng với cá kho lại rất hợp.
Món ăn này ăn cùng với cơm nóng là sự chọn lựa của nhiều bà còn vùng Nam Bộ, bạn sẽ không bao giờ cảm thấy chán khi thưởng thức. Ngày mưa hay se se lạnh nếu có nồi cá kho giác chắc chắn là một sự lựa chọn tuyệt vời.
Cá nâu chiên sả ớt
Cá hói có thịt béo, ngọt đậm đà, ít xương, giàu chất dinh dưỡng nên được chế biến thành nhiều món ăn ngon khác nhau, từ kho, quay, nấu canh,… Cá này chiên cùng sả ớt sẽ dậy mùi và tròn vị hơn khử sạch mùi tanh. Nếu giữ độ vừa chín tới với phần da giòn ở bên ngoài còn bên trong có thịt mềm cùng hòa với nhau tạo nên hương vị thơm ngon.
Cá nâu nấu ngót
Cá nâu nấu ngót là món ăn dân dã, quen thuộc của nhiều người dân cùng sông nước Cà Mau. Một bát canh cá được nấu chín, nóng hổi cần có đầy đủ nguyên liệu là lá ngót, cà chua, cần tây và cả dứa gai (thơm). Vị ngọt béo của cá đọng lại cho đến lúc thành phần hài hòa với vị chua ngọt của cà chua và rau ngót. Chắc chắn không ai có thể cưỡng lại được sức hấp dẫn của món ăn đặc biệt này.
Nêm gia vị cho chút nước mắm ớt cay cay nữa chắc chắn sẽ giúp chén cơm của bạn nóng hổi và đầy đủ hương vị của quê hương sẽ khiến bạn chỉ cần ngửi thôi cũng bị quyến rũ. Món canh cá này rất nổi tiếng, du khách thập phương đến với Cà Mau thưởng thức món này đảm bảo mê mẩn.
Chế biến cá nâu có khó không?
Đáp án là không, cá màu nâu sau khi mua về, bạn cắt bỏ mang và vây, cạo sạch vảy, làm sạch bên ngoài da, bỏ hết nội tạng trong bụng và rửa sạch với nước.
Làm thế nào để cá nâu luôn tươi ngon?
Nếu bạn mua cá sống, hãy nhớ mua những con cá vẫn bơi lội linh hoạt, các đốt ngón tay rõ ràng, hơi lõm, không lồi ra ngoài. Da cá mềm, mịn, toàn thân nguyên vẹn, không có vết xước.
Đối với cá đã qua chế biến, bạn có thể dùng tay bóp thử phần thịt của cá, thấy cá có độ đàn hồi và săn chắc là có thể mua được. Nên hạn chế mua loại phần mang không còn đỏ, thịt cá sở vào nhão không còn độ đàn hồi, bạn có thể lựa chọn mua cá nâu ở chợ truyền thống hoặc trong siêu thị lớn đều được.
Cá nâu mua về muốn bảo quản tươi ngon nhất hãy làm thịt sạch sau đó cho vào cấp đông ở ngăn đá nếu chưa dùng ngay. Tốt nhất nếu bạn muốn thưởng thức tròn vị hãy ăn ngay khi vừa mua về nhé.
Một số lưu ý khi chế biến cá nâu
Nếu bạn mua cá màu nâu, hãy xát cá với muối và sau đó đem đi chần qua nước nóng. Nước nóng và muối sẽ giúp làm trôi chất nhờn trên da cá, sau đó dùng dao cạo sạch. Tiếp theo, rửa 1-2 lần bằng nước sạch để cá sạch hoàn toàn rồi mới đang đi chế biến các món ăn.
Kết luận
Hi vọng bài viết trên về đặc điểm, các món ăn và cách chế biến cá nâu hữu ích đối với bạn. Hãy lựa chọn những con cá thật ngon để nấu cho gia đình mình và người thân cùng thưởng thức nhé.
